روشهای درست مطالعه ریاضی ...
«دیگر
حال و حوصله خواندن را ندارم» یا «اینقدر از خواندن این کتاب خسته شده ام»
و یا«هر چه بیشتر می خوانم کمتر یاد می گیرم» یا « ده بار خواندم ولی یاد
نگرفتم»!
این ها جملاتیست آشنا که اکثر دانش آموزان با خود یا با اطرافیانشان مطرح کرده‌اند.
واقعیت این است که این گروه از فراگیران، روش صحیح مطالعه را نمی‌دانند. یادگیری و مطالعه رابطه تنگاتنگ و مستقیمی با یکدیگر دارند، تا جایی که می‌توان این دو را لازم و ملزوم یکدیگر دانست. برای اینکه بازده یادگیری را افزایش دهیم باید قبل از هر چیز مطالعه‌ای فعال و پویا داشت.
انتخاب هدف کوچک و قابل دسترسی و قرار داد با خود که در مدت کوتاه (مثلا یک ساعت ) باید به این
هدف برسم. این هدف می تواند به صورت من می خواهم پس از یک ساعت مطالعه فلان نوع مسئله
را حل کنم تعریف شود. تعریف چنین اهداف کوتاه مدت به دانش آموز نشان می دهد که یک ساعت
هم برای چنین هدفی وقت زیادی بوده است و حتی دانش آموز برای وقت باقی مانده اش می تواند هدف
جدیدی تعریف کند. به این ترتیب مطالب را یکی یکی یاد گرفته و جلو می رود. نا موفق بودن خیلی از دانش
آموزان در حل برخی مسایل بیشتر به علت اشتباه آنها در محاسبات ابتدایی است و تا وقتی که در محاسبات
اشتباه می کند نمی تواند به مقصود مسئله برسد. دانش آموز پس از مطالعه ابتدا باید خود را امتحان کند که
آیا به هدف مورد نظر خود رسیده است یا نه !
و این کار را می تواند روی کاغذ باطله با حل مثال موجود در کتاب درسی انجام دهد (زیرا حل آن در کتاب موجود است).
اگر دانش آموز برای مطالعه مطلبی که در کتاب 5 صفحه برای آن در نظر گرفته شده است, 10 صفحه باطله تولید نکند
انگار مطالعه نکرده است.
برای تثبیت مطلب در ذهن لازم است دانش آموز تمرینات کتاب درسی را به ترتیب حل کند و به زبان عامیانه به آنها گیر
دهد و تا وقتی که نتوانسته آنها را حل کند دست بر ندارد. به این ترتیب دانش آموز کم کم به یاد گرفتن
(ضربه فنی کردن تمرینات کتاب ) عادت می کند و پس از مدت 20 روز مطالعه به این صورت از یادگیری خود
لذت می برد, تا حدی که دیگر دست بردار نخواهد بود.
از مزایای شیوه صحیح مطالعه می‌توان موارد زیر را نام برد:
زمان مطالعه کاهش می‌یابد.
میزان یادگیری افزایش می‌یابد.
مطالب مدت زمان بیشتری در حافظه خواهند ماند.
سریعتر و آسانتر مطالب به خاطر سپرده می‌شود.
در هنگام مطالعه همواره باید چند نکته را مد نظر قرار داد.!
حداکثر زمانی که افراد می‌توانند فکر خود را بر روی موضوعی متمرکز کنند بیش از 30 دقیقه نیست، یعنی باید سعی شود حدود 30 دقیقه بر روی یک مطلب تمرکز نمود و یا مطالعه داشت حدود 10 الی 15 دقیقه استراحت نمود سپس مجددا با همین روال شروع به مطالعه کرد.
پیش از مطالعه از صزف غذاهای چرب و سنگین خودداری شود و در حدود 1 ساعت بعد از صرف غذا مطالعه نمایید چون پس از مصرف غذای سنگین بیشتر جریان خون متوجه دستگاه گوارش می‌شود تا به هضم و جذب غذا کمک کند لذا خونرسانی به مغز کاهش می یابد و از قدرت تفکر و تمرکز کاسته می‌شود. از مصرف الکل و دارو هم خودداری فرمایید. همچنین غذاهای آردی مانند نان و همینطور نوشابه‌های گازدار از قدرت ادراک و تمرکز می‌کاهند.
یادداشت بردازی یکی از بهترین راهکارها برای یادگیری می‌باشد. اگر یادداشت بردارید خود را از حفظ و به یاد سپاری بسیاری مطالب راحت می‌کنید.
از دیگر مواردی که کمک شایان توجهی به یادگیری می‌کند شرایط مطالعه می‌باشد. بکار گیری شرایط مطالعه به معنی بهره‌وری بیشتر از مطالعه می‌باشد. شرایط مطالعه مواردی هستند که با دانستن ، بکارگیری آنها می‌توان مطالعه‌ای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت و در واقع این شرایط به شما می‌آموزند که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیرید؛ در حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازید و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسید و با دانستن آنها می توانید با آگاهی بیشتری درس خواندن را شروع کنیدمطالعه‌ای بهتر داشته باشید:
شروع مناسب: برای موفقیت در مطالعه باید درست شروع کنیم.
برنامه ریزی: یکی از عوامل موفقیت، داشتن برنامه‌ای مناسب است.
نظم و ترتیب: اساس هر سازمانی به نظم آن بستگی دارد.
حفظ آرامش: آرامش ضمیر ناخودآگاه را پویا می‌سازد.
عدم اتلاف وقت.
سلامتی و تندرستی: همیشه گفتند که عقل سالم در بدن سالم است.
خوراک و تغذیه مناسب: تغذیه کافی و مناسب به امر یادگیری کمک قابل توجهی می‌کند.
عدم مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر: استفاده از این مواد ذهن و قدرت حافظه را کاهش می‌دهد و امر یادگیری را مختل می‌کند.
ورزش و فعالیت بدنی: ورزش و فعالیت مداوم ذهن را فعال می‌سازد و کمک بزرگی به یادگیری مطالب است.
درک مطلب: آنچه در حافظه بلند مدت می‌ماند.همان مطالب یادگرفته شده است.
همانطور که می دانیم شیوه مطالعه هر درس با درسهای دیگر متفاوت است و با اتخاذ یک روش مناسب و درست برای مطالعه هر درس می توان کارایی و میزان یادگیری خود در آن درس را به میزان قابل توجهی افزایش داد. به عنوان مثال نحوه مطالعه درس ریاضی با درس فیزیک که شاید تا حدودی شبیه به هم به نظر برسند باید متفاوت باشد. در اینجا قصد داریم نحوه صحیح مطالعه درس ریاضی را توضیح دهیم.
ریاضی جز آن دسته از دروسی است که تعداد زیادی از دانش آموزان و دانشجویان در یادگیری آن مشکل دارند و تقریبا می توان گفت که درس ریاضی درسی است که بیشترین تقاضای مدرس خصوصی برای آن وجود دارد. در کنار داشتن یک مدرس مکمل خوب و استفاده از مزایای تدریس انفرادی با مطالعه صحیح درس ریاضی می توان میزان یادگیری را به مقدار زیادی افزایش داد. به منظور یادگیری بهتر این درس مراحل زیر را انجام دهید.
یادمان نرود مدرس مکمل می تواند پدر ، مادر ، عمو و ... حتی هم کلاسی یا دوستمان باشد، فقط کافی است این قدرت را داشته باشد تا بتواند درس را خوب و به شکل درست به ما تفهیم کند و ... !
1- ابتدا نمره ای را که قصد دارید در درس ریاضی بگیرید مشخص نمایید. دوست دارید چه نمره ای بگیرید، 13، 15، 17 یا 20. به هر حال ابتدا باید تصمیم بگیرید. این مرحله را دست کم نگیرید چون حتما تصمیمی که در این مرحله می گیرید به وقوع خواهد پیوست. بعد از آنکه تصمیمتان را گرفتید آن را "به زبان شخصی، به صورتی مثبت و به زمان حال" بنویسید و روی دفترتان یا جایی که همیشه در معرض دیدتان قرار دارد بچسپانید. بلند پرواز باشید نمره زیر 17 یا 18 برای خودتان در نظر نگیرید. تصمیمتان را به شکلی بنویسید که انگار الان اتفاق افتاده است و آن را مرتب مرور کنید. با این کار ضمیر ناخودآگاهتان نیز در کنار پشتکار و روش کار درستتان به کمک شما می آید و حتما به هدفی که دارید می رسید. من خودم بارها و بارها این را امتحان کرده ام و نتیجه گرفته ام. یک مثال برای انتخاب هدف یا تصمیم به صورت مقابل است: "خدا را شکر می کنم که این ترم نمره ریاضی من 18 شد." یا " من مطمئنم که نمره ریاضی من این ترم بالای 18 است." (راستی این روش را برای رسیدن به هر هدف دیگری نیز می توانید به کار ببرید از جمله افزایش معدلتان تا نمره خاصی که مد نظرتان است، قبولی در کنکور و کسب رتبه دلخواهتان و یا ...).
2- مانند هر درس دیگری بهترین کاری که می توانید برای افزایش یادگیری و کارایی خود انجام دهید این است که بعد از آنکه مبحث جدیدی از درس ریاضی در دبیرستان یا دانشگاه توسط دبیر یا استادتان تدریس شد، بعد از ظهر همان روز (تاکید می کنم همان روز) درس را مرور کنید. این کار واقعا تاثیر زیادی در میزان یادگیری شما دارد. این کار را هرگز به روز بعد موکول نکنید چون میزان تاثیر آن به شدت کاهش می یابد. به احتمال زیاد این نکته را همه ما می دانیم ولی تعداد بسیار کمی از افراد که موفقترین افراد هم هستند به این نکته عمل می کنند. پس شما نیز حتما این کار را انجام دهید.
3- حین مرور درس ریاضی در بعد از ظهر همان روز تدریس یک برگ کاغذ را در کنار خود گذاشته و سوالاتی که برایتان پیش می آید یا نکاتی را که نفهمیده اید یادداشت کنید تا جلسه بعد از استادتان (یا از مدرس خصوصی تان) بپرسید.
4- روز بعد از تدریس (یا اگر وقت داشتید و خسته نبودید در همان روزی که درس تدریس شده است) بعد از مطالعه جزوه کلاسی مستقیم بروید سراغ مثالهای کتاب که برای مبحث مورد نظر ارائه شده است و سعی کنید خودتان یکبار مثالها را حل کنید. اگر بتوانید مثالها را برای خودتان توضیح دهید (مثل حالتی که انگار در حین تدریس درس برای یک نفر دیگر هستید) که خیلی عالی است. اگر مثالی را نمی فهمید یا نمی توانید آن را حل کنید در برگه ای آن را یادداشت نمایید تا همانطور که قبلا گفته شد از استادتان (یا از مدرس خصوصی تان) بپرسید.
5- در پایان تعدادی از تمرینهای همان مبحث را خودتان سعی کنید حل نمایید. اگر اول کار کمی سخت به نظر رسید منصرف نشوید. کار را ادامه دهید این مرحله بسیار مهم است. همین که در حال فکر کردن هستید دقیقا مثل ورزشکاری که در حال تمرین است و عضلاتش را قوی می کند، شما هم در حال پرورش و تقویت عضلات و ماهیچه های ذهنتان هستید و در صورت مداومت مغزتان آنقدر قوی خواهد شد که می تواند مسائل بسیار سخت را نیز حل کند. پیشرفت با تحمل سختی بدست می آید. همان ورزشکار اگر همیشه با وزنه های سبک کار کند درجا می زند ولی وقتی با استفاده از وزنه های سنگین و تحمل کمی سختی کارش را ادامه دهد پیشرفت می کند. شما هم اگر فقط مثالهای حل شده کتاب را بررسی کنید خیلی تقویت نخواهد شد ولی اگر بعد از بررسی مثالهای کتاب کمی به خودتان سختی دادید و تمرین حل کردید، پیشرفت خواهید کرد، قوی و قوی تر می شوید و جز افراد موفق خواهید بود.
6- روابط ارائه شده در جلسه تدریس را به صورت خلاصه در دفترچه کوچکی که همیشه همراه دارید و آن را به این کار اختصاص داده اید یادداشت نمایید تا همیشه با شما باشد و در جاهایی که امکان آن وجود دارد مطالب را مرور نمایید.
*** نحوه خواندن ریاضیات ***
فراگیری ریاضیات را می توان به دو بخش کلی تقسیم کرد . این دو بخش عبارتند از :
1) درک مفاهیم و نحوه استدلال ریاضی
2) تمرین و بکار بردن این مفاهیم
ریاضیات
مجموعه ای از مفاهیم است که همگی در ذهن ما بوده و به صورت اشیاء مادی
وجود خارجی ندارند . به عنوان مثال صفحه و نقطه خود اشیاء مادی نیستند
بلکه تصوراتی هستند از اشیایی که مانند یک تکه کاغذ ، پهن و یا مانند سر
سوزن یا نوک مداد ، تیز می باشند .
یک معلم باتجربه ، شرایط یادگیری را
طوری فراهم می کند که دانش آموز بتواند مفاهیم ریاضی را عمیقاً دریابد و
به کار ببرد ، با این وجود این دانش آموز است که باید بیاموزد و تا زمانی
که خود او برای آموختن فعال نباشد و با علاقه و انگیزه تلاش نکند ، هیچ
معلمی تمی تواند ، نه تنها ریاضیات بلکه هیچ علمی دیگر را در مغز او فرو
کند .
اولین مانعی که بر سر راه شما در فراگیری ریاضیات وجود دارد و
باید برای برداشتن آن اقدام کنید ذهنیت منفی است که در اغلب دانش آموزان
نسبت به ریاضیات وجود دارد . بسیاری از دانش آموزان معتقدند که فراگیری
ریاضیات به صورت گسترده ای که در دبیرستان های ما تدریس می شود کاری
بیهوده و غیرضروری است .
توجه داشته باشید که اگر موضوعی از دید
فراگیرنده سودبخش و کاربردی باشد ، یادگیری آن آسانتر و سریعتر خواهد بود
. بنابراین بیندیشید و تا جائیکه می توانید کاربردهای ریاضیاتی را که می
آموزید پیدا کنید به این منظور از کتابهای مختلف و معلمینتان کمک بگیرید (
لازم نیست وارد جزئیات بشوید ، همان کاربردهای کلی کافیست ) .
مشکل بعدی دانش آموزان در فراگیری ریاضایت این است که اکثراً خود را متقاعد کرده اند که توانایی فراگیری ریاضیات را ندارند .
برای
این دوستان بهتر آن است که ابتدا با ریاضیاتی شروع کنند که اموختن آن
برایشان ساده تر است و بعد به تدریج به سراغ مفاهیم پیچیده تر بروند . این
شیوه موجب می شود که تجربیات موفقیت آمیزی در ریاضی کسب کنند و به ادامه
کار تشویق شوند . چرا که به تجربه ثابت شده هیچ چیز به اندازه موفقیت لذت
بخش و دلگرم کننده نیست .
نحوه آموختن ریاضیات
به
عنوان اولین قدم در آموختن ریاضیات سعی کنید مفاهیم هر درس کتاب خود را به
خوبی درک کنید . برای درک بهتر مفاهیم حضور با تمرکز شما در کلاس و توجه
کامل به توضیحات معلم ضروری است .
چنانچه در ریاضیات پایه ضعفی دارید و
مفاهیم کتابهای ریاضی سالهای قبل خود را به خوبی در نیافته و یا کاربرد
آنها را نیاموخته اید ، پیشنهاد ما این است که یک بار دیگر کتابهای ریاضی
سالهای قبل خود را به دقت مطالعه نموده و تمرینهای آنها را حل کنید .
نکته
مهم بعدی آن است کسی که می خواهد ریاضیات را به خوبی فرا بگیرد باید یک
فراگیرنده فعال باشد نه اینکه با حالت تسلیم و منفعل اطلاعاتی راجع به آن
کسب کند ، بدون آنکه برای کسب این اطلاعات هیچ فعالیتی نشان داده باشد .
یک
فراگیرنده ریاضی نباید یک شنونده محض باشد . بلکه در موقعیتهای مناسب
سؤالهایی را که به ذهنش می رسد بپرسد ، در بحثهایی که در کلاس مطرح می شود
شرکت داشته باشد ، و به سؤالهایی که مطرح می شود پاسخ بدهد ، حتی اگر به
پاسخهای خود اطمینان صد در صد و کامل نداشته باشد .
برای آموختن
ریاضیات خود را تنها به حضور در کلاس و آموختن از طریق معلم محدود نکنید .
بلکه از روشهای دیگر که در اختیار دارید مانند استفاده از کتاب ، فیلم و
سایر ابزارهای آموزشی نیز بهره بگیرید .
* کار یادداشت برداری در دفترچه یادداشت و یا نوشتن مطالب مهم در حواشی کتاب در اینجا بسیار لازمتر و مهم تر از کتابهای دیگر است .
در
یادداشت برداری از کتابهای ریاضی سعی کنید مطالب را آنگونه نظم ببخشید که
خودتان فهمیده اید و بر ارتباط بین مطالب در یادداشت هایتان دقت و توجه
خاص داشته باشید . چنانچه مطلبی که مطالعه می کنید شکلی خاص داشت ، می
توانید نمونه شکل را در کنار یادداشت هایتان بکشید .
پس از یادداشت
برداری ، کل مطلب را یکبار به طور کامل و دقیق با همه جزئیات برای دیگران
تعریف کنید . برای تعریف می توانید از یادداشت هایتان استفاده کنید .
